Człowiek uczy się reagować na świat zewnętrzny poprzez doświadczenie. Każda sytuacja w życiu jest przez mózg zapamiętywana. Powtarzające się doświadczenia stają się podłożem do kształtowania naszych reakcji i nawyków. W ten sposób uczymy się i poznajemy świat. Co jednak jeśli te doświadczenia są negatywne? Mózg uczy się jak należy reagować na dane sytuacje. Dziecko ugryzione przez psa może mieć paniczny lęk przed tymi zwierzętami. Osoba, która uległa wypadkowi samochodowemu, może przejawiać chorobliwy lęk przed podróżą samochodem. 

Jeśli negatywnemu wydarzeniu towarzyszy silny lęk lub stres, doświadczenie to zostaje trwale zapisane w naszej podświadomości. Jest to tak silna reakcja, że na podobne doświadczenia w przyszłości możemy reagować odruchowo i niemal instynktownie, czasem nie mając nad tym całkowitej kontroli. 

Istotą tej terapii jest dotarcie do przyczyny reakcji stresowej i uwolnienie stresu zapisanego w ciele. Eliminacja stresu nie wpływa na naszą pamięć odnośnie negatywnego doświadczenia, ale usuwa „wzorzec”, jakim się posługuje nasz mózg w styczności z podobnym doświadczeniem. Zmienia to sposób w jaki postrzegamy te sytuacje w chwili obecnej. Tak więc osoba panicznie bojąca się dentysty, na skutek terapii, może przestać reagować lękiem podczas kontaktów w późniejszym życiu.